Toplumun Vicdanla Sınavı

Maun Suresi… Sadece birkaç ayetten oluşan bir sure ama insanlığın sınavını özetleyen bir manifesto. Öyle bir çağrıda bulunuyor ki, insanı derin derin düşündürmeye yetiyor: “Dini yalanlayanları gördün mü?” Görmüşüzdür elbet. Yetimi itip kakanı, yoksulun yüzüne kapı kapatanı, vicdanını cüzdanına kilitleyeni…

Ama bir dakika! Bu mesele, birkaç yüz karenin hikayesi değil. Bu, toplumun meselesi. Çünkü Maun Suresi’nin anlattığı o basit ama devasa gerçek, bireyin ötesinde bir şey söylüyor: Toplumun huzuru, vicdanla başlar. Öyle tapınaklarda değil, yetimhanede. Öyle kürsüde değil, mahallede. Öyle gösterişle değil, sadelikte…

***

Toplum olarak çok şey başarmak istiyoruz. Daha büyük ekonomiler, daha geniş şehirler, daha güçlü ordular… Ama bir dakika! Bu hedeflere ulaşmak için gereken en temel şey ne? Adalet mi? Sevgi mi? Hayır! Daha basit bir şey: Vicdan.

Bir yetimi itip kakıyorsanız, yoksulu doyurmuyorsanız, hangi binayı dikerseniz dikin, o bina boş. Hangi köprüyü kurarsanız kurun, o köprü geçilmez. Maun Suresi, gösteriş yapanlara, vicdanı unutanlara “bir halt başaramazsınız” demiyor mu?

Peki biz? Sokaklarda yoksullar dolaşırken dev binaların gölgesinde yürümeyi başarı mı sanıyoruz? Yetimin gözyaşını silmeden hayır duası alacağımızı mı sanıyoruz?

***

Hepimizin bir hayali var: Refah. Ama refah, öyle süslü laflarla gelmez. Refah, vicdanla gelir. Refah, dürüstlükle gelir. Refah, yoksulun elini tutmakla gelir. Çünkü bir toplumu yıkan şey, fakirlikten çok vicdansızlıktır.

Vicdansız bir toplumda, en büyük binalar da yapılır, en geniş yollar da… Ama o yollar kime çıkar? O binalar kimin olur?

***

Bu mesele inançtan öte bir şeydir. Bu, insan olma meselesidir. Bu, kendine sormadır: “Ben gerçekten insan mıyım?” Eğer cevabınız, “evet” ise, o zaman durmayın. Yetimlere sahip çıkın. Açları doyurun. Gösteriş için değil, vicdan için yapın. Çünkü Maun, sadece bir uyarıdır. Ama o uyarı dinlenmezse, ne huzur kalır ne de gelecek.

Vicdanı olmayanın geleceği olmaz. İnsanlık, birbirine yardım edenlerin omuzlarında yükselir, başkalarını ezenlerin değil.

Ve diyoruz ki: Toplum huzur istiyorsa, önce vicdanın hakkını vermelidir. Çünkü her şey oradan başlar.