Hayvan Hakları mı? İnsanlık mı?

Hayvan hakları üzerine ne zaman bir tartışma çıksa, bir taraf bağırıyor: “Hayvanlar da bizim gibi haklara sahip olmalı!” Diğer tarafsa, “Önce insan haklarını çözelim,” diyor. Gelin, şöyle durup bir bakalım: İnsanı insandan koruyamadığımız bir dünyada, hayvanı insandan korumak mümkün mü?

Bir köşe yazısı okudum geçenlerde. Atilla Yayla, insan haklarının sulandırıldığından, hayvan hakları meselesinin yanlış algılandığından bahsetmiş. Öyle yerinde tespitler yapmış ki! Şimdi, hayvan haklarını savunuyoruz diye, sokakta köpeği sevmeden geçen çocuğa linç başlatan bir güruh var. Özgürlüğü, eşitliği, adaleti insan hayatına getirememişiz ama kediye “psikolojik destek” hattı kuruyoruz. Elbette hayvanlara iyi bakacağız, elbette merhametli olacağız. Ama hayvan haklarını insan haklarıyla aynı kefeye koymak? Ne kadar mantıklı?

İNSANLIĞI KAYBETTİK, MERHAMETİ ARIYORUZ

Bakınız efendim, insanlığın en büyük sorunu şu: Merhameti hayvana gösterince insan olduğumuzu sanıyoruz. Ama aynı merhameti sokakta üşüyen bir çocuğa gösteriyor muyuz? İnsanlar aç, sefalet içinde yaşıyor. Öte yandan, kediye organik mama alabilmek için maaşını yetiremeyen bir kitle var. Bu bir çelişki değil de nedir?

Yayla’nın yazısında dikkatimi çeken şu nokta oldu: Hayvan hakları hareketi, insan hakları kavramını gölgeleyebilir. Haklı! Çünkü mesele, hayvanların haklarını genişletmek değil; insanın kendi vicdanını rahatlatma çabası. Köpeğe iyi davranınca, insan olarak sınavı geçmiş olmuyoruz. O sınavın kağıtları daha açılmadı bile!

DENGEYİ BULMAK ŞART

İnsanı insan yapan, hayvanları sevebilmesidir deriz hep. Ama insanı insan yapan asıl şey, önce insanları sevmesidir. Biz bu sıralamayı karıştırıyoruz. Hayvan hakları savunuculuğu yaparken insana düşman kesiliyoruz. Bu nasıl bir çelişki?

Ezcümle: Hayvan haklarını savunalım, elbette. Ancak bu uğurda, insanlığımızı kaybetmeyelim. Yoksa ne hayvana, ne insana faydamız dokunur. Ve unutmayalım: Merhamet, önce insandan insana geçer; sonra bütün canlıları kapsar. Öyle olmalı. Yoksa hayvan hakları da, insan hakları da birer sosyal medya hashtag’inden ibaret kalır.