Önceki dönem milletvekillerinden İbrahim Aydemir, yapay zekâ çağında insanlığın gözden kaçırdığı en kritik başlığın “dijitalde görünmeyen bilgi alanları” olduğunu belirterek, çağın büyük meydan okumasını ele aldı. Ona göre teknoloji ilerlerken, toplumların belleğini taşıyan yerel sezgiler, kadim yöntemler ve sözlü aktarım biçimleri zayıflıyor. Aydemir bu süreci “sessiz bir kaybolma devri” olarak niteledi.
Aydemir: Dijitalde yer almayan bilgi, hafızanın gölgesinde kalıyor
Bununla beraber Aydemir, yalnızca dijitalleşmiş verilerin yapay zekâ modellerine yön verdiğini, dijitalde temsil edilmeyen milyonlarca insanın pratiğinin görünmezleştiğini ifade etti. Özellikle Asya ve Afrika dillerinin büyük kısmının veri evreninde bulunmamasının, bu toplumların kültürel ve ekonomik potansiyelini de gölgede bıraktığını belirtti.
Öte yandan Aydemir, Anadolu’nun bin yıllık üretim sezgisinin, göçer ekolojik bilginin, su yönetimi ustalığının ve taş yapı zanaatının çoğunun dijital kayıt altına alınmadığını; bunun da gelecek kuşakların çözüm kapasitesini daralttığını vurguladı. Ona göre sorun teknoloji değil, verinin seçimiyle oluşan dar bakış.
Yerel bilginin kaybı toplumsal dengeyi zedeliyor
Aynı zamanda Aydemir, su krizlerinden iklimsel daralmalara kadar birçok başlığın, yerel hafızanın ihmaliyle büyüdüğünü söyledi. Bin yıllık yapım tekniklerini, doğal dengeyi gözeten tarım yöntemlerini ve halkın sezgisel iklim yönetimini hatırlatarak, “Bizim için asıl maharet, dijitalde olmayanı da görebilmektir.” dedi.
Bunun yanı sıra Aydemir, metrukleşmiş görünen bu bilgilerin aslında ülkelerin rekabet gücünün bir parçası olduğunu; yerel tecrübenin çözümsüz görünen meselelere yön gösterebileceğini kaydetti. Ekonomiden çevreye, şehir planlamasından inovasyona kadar pek çok alanda verinin görünür olanla sınırlanmasının risk yarattığına dikkati çekti.
Bilgeliğin kaynağı teknik kudret değil, idrak seçkisidir
Diğer yandan Aydemir, sözlü kültürün ve toplumsal sezgilerin kayboluşunu “geleceğin sessiz eksilmesi” olarak tanımladı. Ona göre insanlık, dijitalde yer almayanı yok saydığında kendi ufkunu da daraltmış oluyor. Bu sebeple milletlerin güçlü gelecek kurabilmesi için teknik kapasitenin yanında, “neye bilgi demeyi tercih ettiğini” de yeniden düşünmesi gerektiğini belirtti.
Aydemir, sözlerini şu değerlendirmeyle noktaladı: “Biz kadim bir milletiz; irfanımız toprağın kokusunda, duanın sükûtunda, yaşlılarımızın engin sözcüklerinde saklıdır. Yapay zekâya bakarken insanın öz sesini unutmamak, milletlerin diriliş vesilesidir.”
Sayfa başına git