Tarih durduk yere değişmez; onu değiştirenler vardır. Bu değişim kaynakları, yaşanılan tarihsel çağa, döneme, konjonktüre göre farklılık gösterebilir fakat mutlaka her değişim, arkasındaki değişim iradesinin eseri olarak yaşanır. Burada, tabuları yıkan adamların, idollleri parçalayan, putları kıranların rolü tartışılmazdır. Tarih, adaleti anlatmak üzere sembolik olarak ifade edilen gözleri bağlı güzel kızdan mülhem bir kıza benzetilirse, bu kızın gözleri açıktır ve gideceği yöne yani geleceğe bakmaktadır, siyasetçinin rolü o kızın gözlerinde baktığı yönü kavramaktan geçer.
Siyasetçi tarihin akışını hisseden, onun önünde yürüyen adamdır; bu doğrudur fakat eksiktir; yönü kavramak önemlidir ama tarihin akışını değiştirmek daha önemlidir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ayasofya’nın seksen altı yıl sonra statüsünü değiştiren kararı, sadece bir müzenin aslına rücu etmesi olayı değil büyük bir tarihsel olaydır. Siyasetçiler siyaset yapar, büyük siyasetçiler ise put kırıcıdırlar, tarihi değiştirirler.
ESKİ DEVİR-YENİ DEVİR
Ayasofya’nın müze yapılmasını, doğrudan doğruya bir devrin zihniyeti, Batı karşısındaki konumu, Batıdan beklentilerinin, dönemin egemen ideolojik/politik yapısının, dünya görüşünün, demokrasi kültüründen uzak otoriter laiklik anlayışının ve devlet-toplum ilişkilerinin yansımaları olarak ele almak açıklayıcı olabilir.
Bugün durum tamamen farklıdır. Birincisi, Türkiye’nin Batı karşısındaki konumu değişmiştir, Türkiye’nin ancak Batı vesayetinde yaşayabileceğine inanan Batıcı dünya görüşünün geçersizliğinin ortaya çıktığı bir zamandayız. İkincisi, bu ülke bağımsız bir dış politikayla ayakta duran bir ülkedir ve dünya ile ilişkisi karşılıklı eşit statülerin kabulüne dayalıdır. Üçüncüsü ise, Türkiye halkının iradesine, taleplerine saygılı demokratik bir ülkedir. Cumhurbaşkanı bu süreçte eski ilişkileri tasfiye eden, değişimi gerçekleştiren, tarih yazan bir liderdir.
Tarih nasıl değişir? Tarihin değişen olaylar silsilesi olduğunu düşününce, insanın aklına ilkin sıfır noktasından başlayıp sonsuza doğru ilerleyen doğrusal bir akış, bir çizgi gelir. İbn-i Haldun’dan bu tarafa biliyoruz ki tarihin doğrusal bir biçimde ilerlemesi tarihsel gelişmeye aykırı bir durumdur. Tarihsel ilerleme, dalga boyutları farklılık gösteren muhtelif dalgalanmalar şeklinde olduğu gibi devresel değişmeler şeklinde de yaşanabilir.
PUT KIRICILAR
Bazı tarih filozoflarının, tarihin kanunlarından bahsederken olayı determinist bir biçimde açıklamaya çalıştıkları, bazılarının ise tarihin mantığını ortaya koymak üzere uğraştıkları bilinmektedir. Bütün bu açıklamalarda fiili olarak tarihi değiştiren sebepler yahut faktörler kümesinden, önem sırasına göre bahsedildiğini de belirtmek gerekir.
Bize göre, tarihin yapılmasında muhtelif kadrolardan bahsetmek mümkündür, bunlar arasında toplumsal, kültürel ekonomik ya da siyasal faktörler ve fikirlerden bahsetmek önemlidir fakat bütün bu değişim unsurlarının hareketine, eğilimlerine yön veren esas kadro insandır. Put kırıcıların rolünü görmeden mesele anlaşılamaz. Tarihsel şartların önüne koyduğu problemi çözme iradesini ortaya koyacak lider siyasetçiler tarihe yön verirler, bunu fark edemeyenler ise tarihin akışında kaybolurlar.
Sayfa başına git