Siyaset bilimi kitaplarında, siyasi sistemlerle ilgili çalışmalarda ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ diye bir şeye rastlamış olamazsınız, çünkü böyle bir kavaram ve sistem yoktur. Zaten birisi kalkıp size parlamenter sistemler ikiye ayrılır; birincisi güçlendirilmiş olan parlamenter sistemdir diğeri güçsüz olan yani ‘zayıf parlamenter sitemdir’ derse ya ciddiye almazsınız ya da espri yapıyor deyip geçersiniz. Bu sebeple, muhalefet partilerinin çok önemli bir çıkış yolu bulmuş gibi sarıldıkları bu kavramı bir kenara bırakıp, neden olmayan bir şeyin peşinde koştuklarını anlamak daha önemli olacaktır!
Bırakınız muhalefeti, bu konuda akademik unvana sahip olan, üstelik siyaset bilimci diye yazıp çizen konuşan kimselerin bile ‘güçlendirilmiş parlamenter sistem’ diye akılları sıra ortaya bir şeyler koymak isterken nasıl zorladıklarını, siyaset biliminin ne kadar dışında olduklarını sergilemekten öteye gidemediklerini de hatırlatarak, siyasetçilere haksızlık etmeyelim dahi diyebilirsiniz.
GERİYE DÖNMEK MÜMKÜN MÜ?
Siyasal sistemlerin başarısı veya sorunları irdelenirken, konuyu ülkelerin tarihsel kültürel kimliğine, toplumsal özelliklerine göre almak gerekir yani bunlardan bağımsız olarak işleyen/işleyecek olan mutlak iyi veya kötü siyasi sistemler yoktur. Parlamenter sitemin bizim siyasal tecrübemizdeki sorunlu yapısı, doğrudan doğruya Türkiye’nin siyasal tarihinde ve toplumsal yapısında yer alan kurumsal, ideolojik ve toplumsal sorunlarla ilgilidir. Konuyu burada etraflıca ele almak mümkün olmadığı için, kısaca başarılı parlamenter sitem uygulamalarının dayandığı şartlar bakımından, Türkiye başından bu tarafa uygun bir zemine sahip değildir diyebiliriz. Anlamı şudur, Türkiye’de ideolojik olarak militarizm nedeniyle, siyasal olarak devlet ve toplum arasındaki ilişkileri dönüştürecek sivil dinamizmin yetersiz kalması sonucu fiili olarak devlet üzerinde bürokratik tarihsel hegemonya kurulmuştur.
Bu bakımdan netice olarak parlamenter sistemde sürekli müdahaleler yapılmış, koalisyon hükümetleri bunu daha da kolaylaştırmış, devlet içinde örgütlenmiş ‘militer’ ve ‘siyasal elitlerin’ gücü karşısında Meclis etkisizleşmiş, demokratik irade devlete yansımamıştır. Netice parlamenter sistem adı altında anti demokratik bu iktidar yapısı duruma egemen olmuş, milletin egemenliğine el konulmuştur.
SEBEP ÇARESİZLİK
Peki, bütün bu gerçekliğe rağmen muhalefet neden hâlâ mevcut sistemden geriye gitmek, o ‘parlak parlamenter sisteme’, bu defa adına güçlendirilmiş diyerek dönmek ister? Bu konuda haksızlık etmemek gerekir; muhalefet partilerinin önünde başka bir alternatif bulunmamaktadır.
Neden mi? Siyasal partiler, adları üzerinde belli bir siyaset anlayışını, belli bir siyasi programı halkın desteği ile iktidara taşımak isteyen kuruluşlardır. Bu durumda soru basittir ‘Başkanlık Sistemi’ içinde başta Ana Muhalefet Partisi olmak üzere muhalefet partilerinin hangisi % 50’nin üzerinde oy alarak iktidara gelebilir? Oysa eski sistemde bu partilerin Meclis’te koalisyon kurma ümidiyle dahi olsa iktidar olma, liderlerinin Başbakan olma şansı bile teorik olarak vardır. Bu bakımdan muhalefeti anlamak gerekir.
Sayfa başına git