Küreselleşme denilen sürecin en önemli neticesi bu gibi durumlarda daha iyi görülüyor. Muayyen bir zaman dilimi içinde milyonlarca insanın havada uçtuğu, milyonlarca ton malın dünya üzerinde hareket ettiği, trilyonlarca doların dijital ortamda hareket ettiği bir ortamda virüslerin hareket etmesi de an meselesi oluyor.
Küresel öncesi çağda yaşıyor olsaydık Çin’de ortaya çıkan bir virüsün Avrupa ya da ABD’ye ulaşması bir mevsimin geçmesi kadar uzun bir zaman alacağı için, muhtemelen virüs oralara ulaşmadan ölecek ya da kontrol altına alınacaktı. Elbette şimdi durum farklıdır ve küresel çağ sadece insanları ve nesneleri değil virüsleri, hastalıkları da küresel hale getirmiş bulunmaktadır. Sorunlar gibi çözümlerin de küresel ölçekte olmasını beklemek doğrudur fakat tedbirlerin ulusal hatta bireysel boyutlarının olduğunu da her meselede olduğu gibi bu virüs meselesinde de görmek gerekir.
KÜRESEL OLAN
Virüsün küresel ölçekte hızla yaygınlık kazanmasının ilk aşamada ortaya çıkabilecek ve şimdiden çıkan bazı ekonomik neticeleri söz konusudur. Toplu yerlerde bulunmanın virüsü yaygınlaştırıcı etkisi ilk adımda alışveriş merkezlerinin, tüketim ortamlarının, pazarların kısıtlanması, yasaklanması ya da sınırlandırılması gibi tedbirleri getirmiştir; ikinci adımda üretim tesislerinde uygulamaya sokulacak kısıtlamalar gündeme gelecektir ki başta Çin olmak üzere bazı ülkelerde bu uygulamaların yapıldığı bilinmektedir. Turizm sektörüne, başta hava, deniz ve demiryolları olmak üzere bütün ulaştırma sektörüne şimdiden büyük bir darbe vurduğunu gözlemlemek mümkündür.
Bunun anlamı açıktır, korona virüsü piyasaları dolayısıyla ekonomiyi şimdiden sarsmaya başlamıştır. Bu durumdan en fazla etkilenen ülkenin Çin olduğu açıktır fakat bütün Avrupa ülkelerinde bu sarsıntıdan etkilenmeye açık olduğu görülmektedir. Avrupa ülkelerinin daha 2008 de başlayan ‘Küresel Kriz’ den tam olarak çıkmadığı büyük bir durgunluk içinde bulundukları ortadayken, virüsün etkisinin Avrupa için daha da sarsıcı sonuçlarının olması ihtimal dâhilindedir.
SONUÇ NE OLUR?
Korona virüsünün olumsuz ekonomik etkilerinin yanı sıra bir de doğrudan virüsün ekonomisi denilebilecek sonuçları da bulunmaktadır. Başta devletlerin sağlık harcamalarını bu süreçte artırmaları, virüse yakalanmış hastaların tedavisi, dahası hasta olmamaları için alınan tedbirlerin kapsamında yapılanlar işin büyük bir ekonomisi olduğunu göstermektedir. Bunun özellikle virüse karşı bir aşı geliştirilmesi konusunda yapılan laboratuvar veya ar-ge harcamalarıyla birlikte daha da genişleyeceği açıktır.
Türkiye açısından bakıldığında birincisi, Sağlık Bakanlığı’nın bu süreçte ortaya koyduğu tavır her türlü takdirin üzerindedir. Başta, Bakan Koca olmak üzere kurumsal olarak süreç yönetiminin bu sorunu aşmak için gerekli adımları başarıyla attığı ortadır, toplumun buna destek olması zorunludur. İkincisi, ekonominin tam da yükselme eğilimine girdiği bir aşamada, süreç bir salgına dönüşmeden geçilebilirse bunun daha pozitif neticelere yol açacağını belirtmek lazımdır.
Sayfa başına git