Ayaz İshakî, Kazan ilinin Çistay ilçesinin Yevşirme köyünde 23 Şubat 1878’de doğdu. Öğrencilik döneminde devrim hareketlerine aktif olarak katılan İshakî, büyük Kırım Tatar aydını İsmail Bey Gaspıralı’nın “Tercüman” gazetesinden etkilenerek fikir dünyasını genişletti.
Aydemir, İshakî’nin genç yaşta devrim hareketlerine katılarak, Tatar halkının özgürlüğü ve aydınlanması için mücadele ettiğini belirtti.
BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİ VE SÜRGÜN
1905 Devrimi’ni destekleyen İshakî, Çarlık rejimine karşı yazıları nedeniyle hapsedildi ve 1907’de sürgüne gönderildi. 1913’te genel afla serbest bırakıldı ancak Kazan’da yaşamasına izin verilmedi. 1917’de Şubat Devrimi’ni sevinçle karşılayan İshakî, Türk halklarının birliği ve millî özerklik için mücadele etti.
Aydemir, İshakî’nin bağımsız bir İdil-Ural devleti kurulması için gösterdiği çabaların önemine dikkat çekti.
SÜRGÜN YILLARI VE SON ESERLERİ
1918’de Paris Sulh Konferansı’na delege olarak gönderilen İshakî, Rusya’ya dönmedi ve sürgün hayatı başladı. 1939’da Türkiye’ye göç ederek İstanbul ve Ankara’da yaşadı. 22 Temmuz 1954’te Ankara’da vefat eden Ayaz İshakî, vasiyeti üzerine İstanbul’daki Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi.
Aydemir, İshakî’nin yazdığı eserlerin onun geniş bilgi birikimini ve eleştirel bakış açısını yansıttığını belirterek, “Ayaz İshakî, Tatar halkı ve Türk dünyası için bir ilham kaynağı olmaya devam ediyor” dedi.
Sayfa başına git